BLOG

Ocak 03, 2023

by sunum

AGİ Meselesi

Asgari geçim indirimi. Bu tabir neredeyse Asgari ücret konusunun önüne geçti diyebiliriz. Bunun sebebi asgari ücret konusunda uygulanan yeni durumun yansımaları. Zira, asgari ücret gelir vergisinden muaf hale geldi. Gelir vergisinden muaf olunca, bir takım kalemlerde değişiklik oldu, işçinin eline geçecek para arttı. Zira önceden işçinin maaşından, işçi bir gelir elde ettiği kabul edilerek kesinti uygulanıyordu. İşte bugün konu edindiğim AGİ’de, bu meseleler ile bağlantılı. Bu yazımızda, ‘Asgari Ücret nasıl belirlenir?’ ‘AGİ nedir?’, ‘Nasıl hesaplanır?’ şeklindeki sorulara basit ve anlaşılabilir biçimde cevaplar arayacağız.

Asgari Ücret Nedir?

İşçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücreti ifade eder. Türkiye’de asgari ücret sistemini oluşturan ve uygulamasına yön veren hukuki ve kurumsal dayanaklar vardır. Türkiye’de asgari ücret sistemi anayasal güvenceye sahip olan, uluslararası sözleşmelerden beslenen ve İş Kanunu içinde düzenlemelere konu olan bir unsurdur. Genel manada hukuki dayanaklar Türkiye’deki asgari ücret sisteminin kuruluş ve işleyişini belirlemekteyken, kurumsal dayanaklar asgari ücret uygulamasının niteliğini ve politikasını oluşturmaktadır (Anayasa Md. 55). Asgari ücret özetle sosyal devlet olmanın bir sonucu olarak, bir işçinin çalıştırılabileceği en az ücrettir. Bunun altında ücrete işçi çalıştırılmayacaktır.

Asgari ücret dağılımı

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla düzenlenen basın açıklamasında 2022 yılında geçerli olacak net asgari ücretin 4 bin 253 lira 40 kuruş olarak belirlendiği açıklandı. Brüt asgari ücret ise 5 bin 4 TL olacağı kararlaştırıldı. İlk asgari ücretler şubat ayındaki maaşlara yansıyacak. Şimdi alınan asgari ücrette, vergi muafiyeti söz konusu. Hem gelir hem de damga vergisi alınmayacak. Bu iki verginin şayet alınsa idi bedellerinin toplamı 450 civarında olacaktı. Bunun yıl sonunda vergi diliminin artması yani yıllık toplam gelirin artması ile daha fazla olacağını söylememiz mümkün. Yeni duruma göre, 2022 yılında uygulanacak brüt ve net asgari ücret şöyle:

Kalem

Ancak bu brüt ücret gelir vergisinden muaf olmasa idi durum değişecekti. Öncelikle şunu belirtelim, AGİ kalkmasaydı 2022 asgari ücret rakamı 3.953 TL olacaktı. AGİ sistemi aynı kalsaydı 2022 yılı asgari ücretinden 638TL gelir vergisi, 38 TL damga vergisi olmak üzere 676 TL kesilecekti. AGİ yoluyla bekâr işçiye 375 TL, eşi çalışmayan 3 çocuklu işçiye 638 TL iade edilecekti. Asgari ücretten gelir vergisi ve damga vergisi kaldırıldığı için devlet her çalışan için aylık 676 TL’lik vergiden vazgeçmiş oldu. Böylece çalışanlar gelecek yıl aylık bazda 38 TL ile 301 TL arasında değişen avantaj elde ediyorlar.

Peki AGİ nedir?

AGİ, çalışanların kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu eşi ve çocukları için devlet tarafından verilen bir indirimdir. AGİ, devletin gelir vergisinden feragat ettiği tutardır. Devlet şöyle demektedir: Bir kimseden vergi alacaksam ve bu çalışan biriyse kendisine veya eş ve çocuklarına bakar bir tutar belirlerim, onu da bana ödemesi gereken gelir vergisinden düşerim almam. AGİ, işveren tarafından işçiye ödenen bir iade gibi gözükse de, kökünde devletin feragat ettiği ve işçiye geri ödenmesini istediği bir hukuki durum vardır. AGİ, işçiye işveren tarafından devlet adına ödenir ve işverenin gelir vergisinden düşülür. Tüm işverenler, çalışanlarına AGİ rakamını ödemekle yükümlüdürler. Zira, burada oluşan rakam, sigortalı çalışan işçilerin, asgari geçimini sağlayacak kısmının hesaplanmasının ardından toplam gelirden çıkarılması ile vergiden muaf tutulması sonucu oluşan bir rakamdır. Çalışanlara, AGİ için ödenmekte olan rakam, kişinin bekar veya evli olması, çocuksuz veya çocuklu olması gibi etmenlere göre, farklı rakam göstermektedir. Artık AGİ uygulaması kalktı. Asgari ücret alanlar da üstünde alanlar da bundan muaf!